จากที่รู้กันดีว่าต้นปีที่ผ่านมาประเทศไทยประสบปัญหาปริมาณค่าฝุ่นละอองขนาดเล็กในกรุงเทพฯ เพิ่มสูงขึ้นเกินเกณฑ์มาตรฐานที่กำหนดไว้ โดยระดับที่สูงขึ้นนี้ส่งผลกระทบต่อสุขภาพเป็นอย่างมาก และนี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่เกิดขึ้นเพียงแต่ครั้งนี้เกิดขึ้นรวดเร็วและอยู่นานกว่าปกติ ซึ่งคนเมืองอย่างเราที่ต้องใช้ชีวิตท่ามกลางมลพิษทางอากาศโดยเฉพาะอย่างยิ่งค่าฝุ่นละออง PM 2.5 เป็นสิ่งที่เรามองไม่เห็น อาจส่งผลเสียต่อสุขภาพกายได้ ทำให้หลายคนมีความกังวลว่าเราจะมีวิธีป้องกันให้สามารถใช้ชีวิตให้อยู่รอดปลอดภัยจากเมืองเปื้อนฝุ่นนี้ได้อย่างไร

ฝุ่นพิษ PM 2.5 เป็นฝุ่นละอองขนาดเล็กไม่เกิน 2.5 ไมครอน สามารถเดินทางผ่านทางเดินหายใจเข้าสู่ปอดและกระแสเลือดได้ง่าย เพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นโรคเรื้อรังอย่างโรคหัวใจ และโรคทางเดินหายใจ ซึ่งปัญหาเจ้าฝุ่นละอองขนาดเล็กจิ๋วนี้มาจากพื้นที่ก่อสร้างที่ไม่มีผ้าใบปกคลุมหรือป้องกันฝุ่นละอองรวมทั้งรถบรรทุกปูนที่มีเครื่องยนต์เผาไหม้ไม่สมบูรณ์ และการใช้รถยนต์บนท้องถนน นอกจากนี้การเผาไหม้ที่มาจากการเผาในที่โล่ง และตามโรงงานอุตสาหกรรมต่างๆ ก็ล้วนก่อให้เกิดฝุ่น PM2.5 ด้วยเช่นกัน

แน่นอนว่าปัญหานี้คนเมืองอย่างเราได้รับผลกระทบต่อสุขภาพโดยตรง ไม่ว่าจะเด็ก ผู้สูงอายุ และคนท้อง รวมไปถึงคนที่ใช้ชีวิตตามท้องถนนที่ต้องหายใจสูดเอามลพิษทางอากาศเข้าไปในร่างกายเต็มๆ เป็นกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูง และโดยเฉพาะกลุ่มคนที่เป็นโรคภูมิแพ้ โรคหัวใจ โรคถุงลมโป่งพอง หอบหืด โดยเฉพาะสิ่งที่ต้องระวังเป็นพิเศษเพราะหากเข้าไปสัมผัสกับปริมาณควันพิษที่เยอะมากเกินปกติ จะเข้าไปกระตุ้นให้โรคต่างๆ มีความรุนแรงขึ้น เราจึงควรหลีกเลี่ยงบริเวณที่มีกลุ่มควันเยอะอย่างบริเวณที่มีการจราจรหนาแน่น ซึ่งทุกครั้งที่ออกจากบ้านควรสวมหน้ากากอนามัย N95 หรือใช้ผ้าเช็ดหน้าชุบน้ำหมาดๆ ปิดปากปิดจมูกและดื่มน้ำสะอาดมากๆด้วย รวมทั้งงดออกกำลังกายและทำงานกลางแจ้งเป็นเวลานาน หากอยู่บ้านให้ปิดประตู หน้าต่างให้มิดชิด และทำความสะอาดบ้านทุกวัน เพื่อลดปริมาณฝุ่นละอองสะสมในบ้าน

เนื่องจากฝุ่นละอองขนาดเล็กไม่ได้มีค่าเกินในทุกพื้นที่ และพื้นที่ที่มีค่าฝุ่นละอองเกินที่กำหนดไว้ก็ไม่ได้มีค่าสูงอยู่ตลอดเวลา ดังนั้นเราสามารถเช็คปริมาณค่าฝุ่นละออง โดยการใช้แอป AirVisual ที่สามารถช่วยรายงานสภาพมลพิษทางอากาศแบบ Real-time ได้ตลอดเวลา โดยแอปนี้จะตรวจสอบและรายงานปริมาณมลพิษทางอากาศในแต่ละพื้นที่รอบโลก ทำให้เราสามารถตรวจสอบได้ว่าตำแหน่งที่เราอยู่หรือสถานที่ที่เราจะไปนั้นมีค่ามลพิษในอากาศมากน้อยแค่ไหน ซึ่งในแอปจะแนะนำวิธีป้องกันและการดูแลตนเองเบื้องต้น ซึ่งเราสามารถเลือกแชร์ข้อมูลเหล่านี้ไปให้เพื่อนๆ หรือคนรู้จักได้

แม้ว่าจะเป็นเรื่องยากที่จะจัดการกับปัญหามลพิษทางอากาศเหล่านี้ให้หมดไป แต่หากเราตื่นตัว รู้จักป้องกันตัวเองรวมทั้งมีจิตสำนึกรู้จักรับผิดชอบต่อสังคมส่วนรวมด้วยการไม่เพิ่มปริมาณมลพิษทางอากาศให้มากขึ้น เช่น ไม่เผาขยะเศษใบไม้ กิ่งไม้ ไม่สูบบุหรี่ หรือไม่จอดรถแล้วสตาร์ทเครื่องยนต์ทิ้งไว้ ทั้งหมดนี้เป็นสิ่งที่เราสามารถทำได้และไม่เกินกำลังที่จะทำอย่างแน่นอน เพียงแต่คนเรามักจะยอมเผลอตัวให้กับความสะดวกสบาย แล้วเลือกที่จะใช้ชีวิตแบบตายผ่อนส่งมากกว่า